Jest to okres intelektualnego fermentu w kulturowych dziejach Europy, tradycyjnie postrzegany jako koniec średniowiecza i początek czasów nowożytnych. Renesans rozpoczął się we Włoszech pod koniec XIII wieku i trwał w Europie do końca XVI wieku.

Celem renesansowej edukacji było osiągnięcie biegłości w dziedzinach humanistycznych, matematyce, w sztuce i rzemiosłach, wychowaniu fizycznym i różnych dziedzinach sportu, przekraczanie granic wszelkiego poznania. Należy wiedzieć, że w myśli renesansu dominował antropocentryzm („Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce”, humanizm). Epoka ta z założenia czerpała z osiągnięć antyku, zarówno jeśli chodzi o filozofię (epikureizm, stoicyzm), jak i sztukę (klasyczny ideał piękna: harmonia, proporcje, ład). Optymizm poznawczy, wiara w możliwości człowieka doprowadziły do szybkiego rozwoju różnych dziedzin nauki (reprezentowanej na przykład przez G. Bruna, Galileusza, M. Kopernika), odkryć geograficznych i przyczyniły się do rozkwitu sztuki renesansowej.

Wśród pisarzy tej epoki należy wymienić F. Petrarkę, G. Boccaccia, L. Ariosta, T. Tassa, F. Rabelais’go, M. Montaigne’a, W. Shakespeare’a. Spośród polskich twórców wyróżnili się K. Janicki, A. Frycz Modrzewski, S. Orzechowski, Ł. Górnicki, J. Kochanowski, M. Rej. Trzeba też wiedzieć, że w renesansie powstawały również traktaty polityczne, na przykład „Książę” N. Machiavellego czy „Utopia” T. More’a (Morusa).

Krytycyzm myślowy, dociekliwość intelektualna (do której nawoływał Erazm z Rotterdamu) doprowadziły między innymi do powstania reformacji. Założenia renesansu szybko upowszechniły się w Europie dzięki wynalazkowi druku (połowa XV wieku).